Grupa Badawcza Synaptogenezy
Grupa Badawcza Synaptogenezy prowadzi multidyscyplinarne badania mające na celu zrozumienie mechanizmów regulujących powstawanie i organizację synaps w ośrodkowym układzie nerwowym oraz w mięśniach szkieletowych. Badania prowadzone są na oczyszczonych białkach, hodowlach komórek pierwotnych i unieśmiertelnionych, zwierzętach z indukowaną delecją badanych genów (system Cre-LoxP) oraz transgenicznych. Używamy również rekombinowanych wirusów AAV do nadprodukcji badanych genów in vitro i in vivo.
Grupa przeprowadza również zaawansowane doświadczenia biochemiczne takie jak oczyszczanie kompleksów białkowych, analiza spektroskopii mas w badaniach proteomicznych czy rekonstytucja białek błonowych do sztucznych błon lipidowych. Badania dotyczące mięśni szkieletowych koncentrują się wokół poznania mechanizmu rozwoju maszynerii postsynaptycznej oraz organizacji aksonów neuronów motorycznych, które unerwiają włókna mięśniowe. W badaniach nad mózgiem interesują nas zarówno mechanizmy regulujące synapsy, jak i regulujące ogólnie funkcjonowanie neuronów i sieci neuronalnych w mózgu.
Dążymy do zrozumienia mechanizmów regulujących organizację synaps w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym. Jesteśmy zaangażowani w prowadzenie nowatorskich, interdyscyplinarnych badań na najwyższym poziomie, wykorzystując szeroki zakres technik molekularnych, komórkowych i genetycznych. Częścią naszej misji jest zapewnienie intensywnego szkolenia wspierającego rozwój naukowy i osobisty członków naszego zespołu, z zamiarem kształcenia nowego pokolenia naukowców światowej klasy oraz wartościowych członków społeczeństwa.
Nasza publikacja: Rojek i in., PLoS Biology (2019), została uhonorowana Nagrodą im. Konorskiego 2020 za najlepszą publikację z dziedziny neurobiologii w Polsce w roku 2019. Nagroda im. Konorskiego jest wspólnym wyróżnieniem Polskiego Towarzystwa Badań Układu Nerwowego oraz Komitetu Neurobiologii Polskiej Akademii Nauk. Gratulacje dla wszystkich autorów!
Członkowie grupy
dr hab. Tomasz Prószyński
Tomasz odbył studia doktoranckie w laboratorium Kaia Simonsa w Instytucie Maxa Plancka ds. Biologii Komórki i Genetyki w Dreźnie (Niemcy). Jego badania koncentrowały się na wewnątrzkomórkowym sortowaniu białek oraz mechanizmach polarności komórkowej, wykorzystując drożdże jako model badawczy. Po uzyskaniu stopnia doktora Tomasz Prószyński postanowił wykorzystać swoją wiedzę z zakresu biologii komórki w bardziej złożonym systemie i dołączył do laboratorium Joshuy Sanesa na Uniwersytecie Harvarda (USA), gdzie badał, w jaki sposób komórki mięśniowe organizują aparat postsynaptyczny w złączu nerwowo-mięśniowym (NMJ). Jego badania były prowadzone głównie na hodowlach komórek mięśniowych stymulowanych do tworzenia aparatu postsynaptycznego.
W 2013 roku Tomasz Prószyński założył własne laboratorium w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego, gdzie prowadził projekty mające na celu zrozumienie molekularnych mechanizmów regulujących powstawanie i utrzymanie NMJ z wykorzystaniem myszy jako modelu badawczego. Równolegle Tomasz Prószyński wraz ze swoim zespołem realizował projekty dotyczące formowania synaps w mózgu oraz organizacji sieci neuronalnych. Od 2020 roku Tomasz Prószyński kieruje Laboratorium Synaptogenezy w Łukasiewicz – PORT.
dr Alina Zawiślak-Architek
Ukończyła biotechnologię na Politechnice Wrocławskiej, a następnie uzyskała stopień doktora nauk biologicznych na Uniwersytecie Wrocławskim. Przygoda z neurobiologią rozpoczęła podczas doktoratu, w Katedrze Fizjologii i Neurobiologii Molekularnej UWr, gdzie badała komunikację między neuronami i astrocytami w kontekście regulacji metabolizmu energetycznego.
To doświadczenie przeniosła następnie do Captor Therapuetics, firmy biofarmaceutycznej wykorzystującej technologię celowanej degradacji białek (ang. Targeted Protein Degradation, TPD). Uczestniczyła tam w licznych projektach nakierowanych na rozwój terapii dla chorób o niezaspokojonych potrzebach medycznych. Jej zaangażowanie zaowocowało m.in. udziałem w projekcie w fazie badań klinicznych i pracą z próbkami klinicznymi w rygorystycznym standardzie GCLP (Good Clinical Laboratory Practice).
Po latach pracy w przemyśle, w 2025 r. podjęła decyzję o powrocie do swojej prawdziwej pasji: neurobiologii i dołączyła do Grupy Badawczej Synaptogenezy. Obecnie jest zaangażowana w badania nad rolą białka AMOTL1 w hipokampie i jego znaczeniem dla rozwoju chorób neuropsychiatrycznych.
dr Olga Wójcicka
Ukończyła studia na kierunku Biotechnologia Medyczna ze specjalizacją Medycyna Molekularna na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. Po studiach magisterskich pracowała w projekcie Sonata w Samodzielnej Pracowni Biologii Układu Nerwowego Katedry Biofizyki na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu, gdzie zdobyła doświadczenie z zakresu elektrofizjologii mózgu. Doktorat zdobyła na Uniwersytecie Wrocławskim w Zakładzie Fizjologii i Neurobiologii Molekularnej. Tematyką pracy była regulacja metabolizmu mózgu poprzez komunikację między neuronami a astrocytami. Od 2021 roku pracuje w Zespole Synaptogenezy gdzie zajmuje się badaniami nad synapsami nerwowo-mięśniowymi. Obecnie realizuje grant Sonatina o tytule „Funkcja Cap2 w neuronach motorycznych i mięśniach szkieletowych”, który jest kontynuacją badań rozpoczętych w ramach zrealizowanego wcześniej grantu Miniatura.
W czasie wolnym zajmuje się sportem, głównie akrobatyką powietrzną.
dr Przemysław Duda
Jest absolwentem Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie studiował biologię, oraz Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Podczas studiów doktoranckich badał molekularne wyznaczniki powstawania pamięci deklaratywnej podczas procesu długotrwałego wzmocnienia synaptycznego na modelu in vitro hipokampa myszy. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół zaburzeń neuropsychiatrycznych – ich etiologii i patofizjologii.
Dołączył do Grupy Badawczej Synaptogenezy w 2022 roku, gdzie uczestniczy w badaniach dotyczących modelu zwierzęcego wybranych objawów związanych z chorobami psychicznymi. W 2025 roku otrzymał grant badawczy Sonata z Narodowego Centrum Nauki, którego celem jest określenie różnic płciowych związanych z wybranymi fenotypami obserwowanych podczas rozwoju wybranych chorób neuropsychiatrycznych.
W czasie wolnym czyta i pisze – jest autorem wielu powieści i opowiadań z gatunku fantasy, science fiction oraz thrillera medycznego. Szczęśliwy (zazwyczaj) posiadacz dwóch kotów, które dbają o to, by rano nie spóźniał się do pracy.
Margareta Jabłońska
Margareta jest absolwentką Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie ukończyła kierunek biotechnologia. Już w trakcie studiów zdobywała doświadczenie badawcze, pracując w Zakładach Cytobiochemii oraz Biochemii przy projektach finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki. Tematyka realizowanych badań dotyczyła odpowiednio biogenezy tratw błonowych oraz defektów glikozylacji białek.
Dzięki zaangażowaniu w pracę eksperymentalną już na wczesnym etapie studiów rozwinęła umiejętności w zakresie mikroskopii konfokalnej, immunocytochemii, immunohistochemii, inżynierii genetycznej oraz technik oczyszczania białek.
Od 2021 roku kontynuuje działalność naukową w Grupie Badawczej Synaptogenezy, a w 2022 roku rozpoczęła studia doktoranckie prowadzone we współpracy z Uniwersytetem Medycznym im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Jej praca doktorska koncentruje się na identyfikacji nowych mechanizmów regulujących receptory acetylocholiny w synapsach nerwowo-mięśniowych. W ramach badań rozwija poznane wcześniej techniki oraz poszerza swoje kompetencje o wykorzystanie mikroskopii wysokorozdzielczej, produkcję i zastosowanie wirusów AAV, a także edycję genomu z wykorzystaniem technologii CRISPR/Cas.
Emeric Sarrou
Emeric uzyskał tytuł magistra neurobiologii na Uniwersytecie Claude Bernard Lyon 1 we Francji. Zdobył doświadczenie badawcze, pracując z modelami zwierzęcymi w Instytucie Pasteura w Paryżu, CNRS w Saclay oraz na Uniwersytecie Laval w Kanadzie. Pracował nad tematami związanymi z biologią rytmów okołodobowych, podejmowaniem decyzji oraz urazami rdzenia kręgowego. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na tematach łączących behawior, obwody neuronalne i regulację komórkową.
W Łukasiewicz – PORT Emeric Sarrou bada rolę angiomotyn – w szczególności AMOTL1 – w regulacji układów dopaminergicznego i serotoninergicznego. Celem jego badań jest poznanie, w jaki sposób mechanizmy zależne od AMOTL1 kształtują funkcjonowanie mózgu poprzez szlaki zależne od neuroprzekaźników dopaminy i serotoniny.