Choroba Huntingtona w centrum zainteresowania badaczy Łukasiewicz – PORT

Naukowcy z Centrum Nauk o Życiu i Biotechnologii w Łukasiewicz – PORT codziennie pracują nad terapiami, które mogą przyczynić się do przełomu w leczeniu poważnych schorzeń. W Dzień Chorób Rzadkich, obchodzony co roku w ostatnim dniu lutego, przedstawiamy najnowsze podejście do leczenia choroby Huntingtona, która jest przedmiotem badań dr Agnieszki Krzyżosiak i prowadzonej przez nią Grupy Badawczej Mechanizmów Neurodegeneracji w naszym Instytucie.

Choroba Huntingtona to rzadka genetyczna choroba neurodegeneracyjna, na którą, wedle szacunków, choruje 5 na 100 000 osób. W miarę rozwoju choroby do jej najpoważniejszych objawów należą nieskoordynowane, mimowolne ruchy, problemy motoryczne, objawy emocjonalne, takie jak depresja oraz zaburzenia funkcji poznawczych.

Jest to najczęstsza choroba neurodegeneracyjna, za której wystąpienie odpowiada tylko jeden czynnik genetyczny. Bezpośrednią przyczyną choroby jest ekspansja łańcucha poliglutaminowego w białku huntingtynie, która prowadzi do agregacji tego białka, a co za tym idzie – szeregu dysfunkcji w komórce, deregulacji proteostazy komórkowej oraz ostatecznie – śmierci komórkowej, tzn. śmierci neuronów w mózgu.

Do największych czynników ryzyka choroby zalicza się wiek (35-50 lat).

– W swoich pracach badamy podstawy molekularne choroby Huntingtona, skupiamy się przede wszystkim na procesach kontroli jakości białek w celu lepszego zrozumienia procesu akumulacji huntingtyny w komórce – wyjaśnia dr Agnieszka Krzyżosiak, liderka Grupy Badawczej Mechanizmów Neurodegeneracji w Łukasiewicz – PORT. – Nasze wcześniejsze badania potwierdziły, że komórka, w której farmakologicznie wzmocniona została proteostaza komórkowa, potrafi lepiej radzić sobie z procesem agregacji białka chorobotwórczego. Wiedząc, że to podejście, czyli celowanie w procesy kontroli jakości białek, jest skuteczne, poszukujemy aktualnie nowych celów terapeutycznych – dodaje dr Agnieszka Krzyżosiak.

Innowacja w badaniach

Tym, co stanowi innowację w badaniach nad chorobą Huntingtona w Łukasiewicz – PORT, jest wykorzystanie w badaniach modeli ludzkich pochodzących od pacjentów, jako alternatywy dla modeli zwierzęcych. Metoda badawcza, która opiera się na przeprogramowaniu komórek niezmienionych chorobowo (np. fibroblastów w skórze) w neurony, została opracowana przez Prof. Andrew Yoo (USA). O innowacyjności tej metody świadczy fakt, że umożliwia ona takie przeprogramowanie komórek, by odzwierciedlały one zarówno genetyczne, jak i epigenetyczne tło chorobowe.

Mając na pokładzie najnowsze narzędzia i metody badawcze oraz naukowców, którzy zdobywali wiedzę o tej chorobie w międzynarodowych ośrodkach naukowych, mamy nadzieję zbliżyć się do opracowania nowych standardów w leczeniu choroby Huntingtona.