Łukasiewicz – PORT otrzymał rekomendację do dofinansowania dwóch dużych projektów infrastrukturalnych złożonych w konkursie BINGO programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021–2027, w ścieżce przeznaczonej dla instytucji o charakterze sieciowym. Przedsięwzięcia mają kluczowe znaczenie dla rozwoju nowoczesnej infrastruktury badawczej i staną się podstawą przyszłych projektów naukowych związanych z transformacją energetyczną, obronnością i bezpieczeństwem państwa oraz medycyną precyzyjną i genomiką.
Międzyinstytucjonalne Centrum Zaawansowanych Technologii Energetycznych (BINGO-IEL2)
Pierwszy z projektów, realizowany w partnerstwie z Łukasiewicz – Instytutem Elektrotechniki, koncentruje się na rozwoju infrastruktury badawczej związanej z zaawansowanymi technologiami energetycznymi, mikroelektroniką i inżynierią materiałową. Obejmuje modernizację i doposażenie pomieszczeń typu Clean Room w Łukasiewicz – PORT, w tym zakup specjalistycznej aparatury w postaci systemu do litografii elektronowej i reaktora MOVPE, a także rozbudowę zaplecza do mikro- i nanostrukturyzacji materiałów. Kluczowe znaczenie ma stworzenie warunków do rozwoju technologii tranzystorów HEMT i innych elementów półprzewodnikowych istotnych dla sektora obronnego oraz bezpieczeństwa technologicznego państwa. Ze strony wrocławskiego instytutu projektem kierować będzie zespół w składzie: prof. Detlef Hommel, prof. Robert Kudrawiec, dr Krzysztof Rola i dr Krzysztof Czyż.
– Projekt BINGO pozwoli znacząco wzmocnić infrastrukturę instytutu w obszarze mikroelektroniki i inżynierii materiałowej – mówi dr Rola, a dr Czyż dodaje: – Modernizacja pomieszczeń typu Clean Room oraz rozbudowa zaplecza laserowego sprawią, że będziemy jeszcze silniejszym partnerem dla instytutów Sieci Łukasiewicz i przemysłu, zwłaszcza w projektach związanych z obronnością i bezpieczeństwem technologicznym państwa.
Całkowita wartość projektu wynosi 63,2 mln zł, z czego 34,3 mln zł przypada na Łukasiewicz – PORT. Dofinansowanie dla Instytutu stanowi 25,4 mln zł. Pozostała część to wkład własny przeznaczony na rozwój infrastruktury kluczowej dla dalszych badań.
Genomika dla Polski (G4PL)
Drugie przedsięwzięcie to ogólnokrajowy projekt realizowany przez konsorcjum dwunastu wiodących jednostek naukowych pod kierunkiem Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN. Celem G4PL jest stworzenie kompleksowej, zintegrowanej infrastruktury umożliwiającej prowadzenie nowoczesnych badań genomicznych w Polsce oraz dostosowanie krajowych standardów do europejskich wymogów dotyczących przetwarzania danych.
Projekt odpowiada na istotną lukę w krajowym systemie B+R, to jest brak spójnej i nowoczesnej infrastruktury pozwalającej instytucjom naukowym generować, przechowywać, przetwarzać i udostępniać dane genomiczne w sposób zgodny z europejską infrastrukturą. Jego realizacja wzmocni bezpieczeństwo biologiczne państwa oraz przyczyni się do budowania suwerenności w obszarze danych genetycznych.
We wrocławskim instytucie powstanie nowoczesna platforma genomiczna obejmująca kolekcje materiału biologicznego pozyskanego od pacjentów onkologicznych, zaawansowane urządzenia sekwencjonujące oraz infrastrukturę bioinformatyczną. Kierownik projektu, dr Michał Malewicz, dyrektor Centrum Nauk o Życiu i Biotechnologii w Łukasiewicz – PORT, podkreśla: – Od lat badamy mechanizmy naprawy DNA i widzimy, jak kluczowa staje się genomika dla zrozumienia chorób, zwłaszcza nowotworów, gdzie upośledzenie stabilności genomu jest szczególnie częste. Do tej pory musieliśmy zlecać sekwencjonowanie na zewnątrz, co było kosztowne i ograniczało rozwój naszych badań. Dzięki projektowi „Genomika dla Polski” zbudujemy w naszym instytucie pełną infrastrukturę – od biobankowania materiału biologicznego pozyskanego od pacjentów, przez nowoczesny sekwencer, po zaawansowaną analizę bioinformatyczną. To pozwoli nam wejść na zupełnie nowy poziom badań i współpracy.
Naukowiec zwraca również uwagę na strategiczny wymiar przedsięwzięcia: – „Genomika dla Polski” to coś więcej niż kolejny projekt badawczy. To ogólnokrajowa inwestycja w suwerenność danych genomicznych i wprowadzenie Polski do europejskiej przestrzeni genomiki. Jeśli chcemy rozwijać medycynę precyzyjną i nowoczesną diagnostykę, musimy mieć własną, spójną infrastrukturę oraz dobrze opisaną populację – inaczej zawsze będziemy opierać się na danych innych krajów.
Projekt w Łukasiewicz – PORT będzie realizowany we współpracy z Laboratorium Usługowym Centrum Diagnostyki Populacyjnej, kierowanym przez dr. Pawła Segę, oraz Grupą Badawczą Biobank pod kierunkiem dr hab. Patrycji Gazińskiej.
Całkowita wartość projektu wynosi 248,3 mln zł, z czego 11 mln zł przypada na Łukasiewicz – PORT. Dofinansowanie dla Instytutu wynosi 8,8 mln zł, natomiast pozostałe środki stanowią wkład własny, który umożliwi realizację pełnego zakresu infrastruktury genomicznej.
Infrastruktura – podstawa długofalowego rozwoju naukowego
Oba projekty mają charakter infrastrukturalny i długoterminowy, tworząc solidną podstawę do realizacji przyszłych badań w kluczowych dla państwa obszarach. Potencjał zaplanowanych działań został dostrzeżony przez instytucje oceniające w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki. Ich realizacja zakłada bliską współpracy instytutów sieci oraz jednostek naukowych w całym kraju. Przedsięwzięcia te potwierdzają również rosnącą rolę Sieci Badawczej Łukasiewicz jako integratora środowisk naukowych i technologicznych oraz ważnego partnera dla administracji publicznej i przemysłu.
