Dr Maria Zdończyk i dr Piotr Kenis obronili swoje rozprawy doktorskie. Choć reprezentują różne dziedziny, łączy ich sposób patrzenia na świat: przez pryzmat materii i narzędzi pozwalających badać ją w skali niewidocznej gołym okiem. A przede wszystkim – ciekawość tego, co jeszcze można z niej stworzyć. Na co dzień pracują razem w Laboratorium Badań Materiałowych w Łukasiewicz – PORT, w którym łączą swoje interdyscyplinarne doświadczenia.
Chemiczka zafascynowana procesem tworzenia
Maria Zdończyk ukończyła Szkołę Doktorską Uniwersytetu Wrocławskiego, realizując doktorat wdrożeniowy we współpracy z Łukasiewicz – PORT. Jej pracę nadzorowali dr hab. Joanna Cybińska i dr Bartłomiej Potaniec. Jej badania dotyczyły projektowania nowych hybrydowych materiałów krzemionkowych domieszkowanych stabilnymi barwnikami organicznymi. Cel był bardzo praktyczny: stworzyć struktury, które reagują na zmiany warunków, np. PH, nie ulegając degradacji nawet w wysokiej temperaturze. W efekcie Maria opracowała stabilne i odwracalne sensory optyczne, które mogą znaleźć zastosowanie w elektronice, fotonice, a w przyszłości także w czujnikach monitorujących świeżość żywności, jakość leków czy parametry środowiskowe.
Z Łukasiewicz – PORT związana jest od 2018 roku. Zaczynała jako laborantka, później dołączyła do projektów badawczych. – Lubię to miejsce za możliwość łączenia nauki z praktyką. Tutaj badania nie kończą się publikacją, lecz mogą stać się realną technologią – podkreśla dr Zdończyk.
Obecnie realizuje postdoc w E-BEAM Centre na Uniwersytecie Technicznym VSB w Ostrawie. Bada tam, jak wiązka elektronowa może obrazować materiały, ale też modyfikować je w nanoskali, umożliwiając tworzenie nowych funkcjonalnych struktur i mikrourządzeń.
– Dla mnie nauka to nie tylko zawód – to sposób patrzenia na świat, w którym nawet błędy potrafią prowadzić do odkryć – mówi dr Zdończyk. – W nauce łączysz precyzję z wyobraźnią. Z pomysłu na kartce powstaje coś realnego, co możesz zobaczyć pod mikroskopem.
Po pracy Maria odpoczywa przy grafice cyfrowej – rysuje w Procreate i projektuje ilustracje.
Geolog badający przeszłość Ziemi nowatorskimi technikami
Piotr ukończył geologię na Uniwersytecie Wrocławskim, specjalizuje się w petrologii i mineralogii stosowanej. Tam również obronił doktorat pod kierunkiem prof. Zdzisława Jarego i dr. Sebastiana Arabasza.
W swojej pracy zaadaptował typowo górniczą technikę QEMSCAN do zastosowań naukowych. Dzięki temu możliwe było odtworzenie zmian środowiskowych na przestrzeni ostatnich 190 tys. lat – od zlodowacenia po współczesność. Obiektem badań były lessy – drobne pyły, z których powstają czarnoziemy kluczowe dla rolnictwa. Pokrywają ok. 20% lądów i stanowią wyzwanie dla budownictwa (drogi, linie kolejowe) ze względu na złożoną strukturę widoczną dopiero w mikro- i nanoskalach. Piotr wykorzystywał zaawansowane techniki SEM i TEM, łącząc geologię z nowoczesnymi metodami obrazowania.
Choć jego badania dotyczą odległej historii Ziemi, interesują go również materiały przyszłości – ewolucja pierwiastków i tworzenie symulantów regolitu księżycowego i marsjańskiego.
W Łukasiewicz – PORT pracuje od ośmiu lat. – Dużym atutem jest swobodny dostęp do aparatury i możliwość uczenia się od ekspertów. Miałem szczęście trafić na ludzi, którzy tworzyli inspirującą atmosferę pracy. To oni zmotywowali mnie do rozwoju w kierunku naukowym – mówi dr Kenis.
W wolnych chwilach majsterkuje, ogląda koreańskie kino i chodzi po górach, gdzie łączy zainteresowania zawodowe z hobby, zbierając minerały i skamieniałości.
Mikroskopia – narzędzie interdyscyplinarne
Choć dr Maria Zdończyk i dr Piotr Kenis reprezentują odmienne specjalizacje, mikroskopia jest niezbędnym narzędziem w ich codziennej pracy. Dzięki obrazowaniu w mikro- i nanoskali badają zarówno złożone struktury, jak i projektują nowe funkcjonalne materiały. Oglądanie świata w skali atomów pozwala im dostrzec detale decydujące o zachowaniu materiałów w praktycznych zastosowaniach.
