Strategiczny projekt P4Health oficjalnie rozpoczęty!

Początek nowej ery w medycynie precyzyjnej  

Największe z dotychczas realizowanych przedsięwzięć w Łukasiewicz – PORT, z dofinansowaniem w wysokości 15 mln euro w ramach konkursu Teaming for Excellence Horyzontu Europa, ma zoptymalizować diagnostykę chorób onkologicznych i neurobiologicznych, wypracować koncepcje medycyny spersonalizowanej, opracować nowe narzędzia diagnostyczne i wdrożyć je w codzienną praktykę lekarską, a na bazie międzynarodowej współpracy z partnerami stworzyć w instytucie centrum doskonałości naukowej. 

Co oznacza P4Health?  

Projekt ma być początkiem przejścia z dotychczasowego modelu leczenia pacjentów, w którym stosuje się jeden lek dla wszystkich, do medycyny predyktywnej, prewencyjnej, personalizowanej i partycypacyjnej. Pomoże w tym łączenie badań klinicznych z badaniami podstawowymi: próbki materiałów biologicznych otrzymywane ze szpitala będą analizowane za pomocą narzędzi badawczych, które pozwalają analizować wszystkie geny czy białka jednocześnie. Informacje uzyskane w tym procesie umożliwią dopasowanie indywidualnego leczenia do pacjenta i w efekcie trafią z powrotem do lekarza prowadzącego.  

18 lutego Łukasiewicz – PORT oficjalnie zainaugurował P4Health wspólnie z przedstawicielami partnerów powołanego konsorcjum: CERBM w Strasburgu (Francja) i King’s College w Londynie. Kierownik projektu, dr hab. Witold Konopka, przedstawiając jego idee zgromadzonym w auli gościom i współpracownikom podkreślał, że słowem kluczowym w projekcie P4Health jest stratyfikacja rozumiana jako rozróżnienie pacjentów na podstawie określonych cech, wyników badań, reakcji na leczenie, które pozwoli na dostosowanie leczenia do konkretnego człowieka. – Chcemy wyznaczyć standardy, dzięki którym lekarze będą mogli i potrafili wybrać odpowiednią terapię dla indywidualnych pacjentów.  

Dr Michał Malewicz, który zainicjował drogę PORT do zdobycia i realizacji projektu, podkreślił z kolei wagę doświadczenia nabytego w poprzednich projektach i stopniowego budowania kompetencji instytutu: – Zaczęliśmy kilka lat temu od mniejszego, wspólnego grantu w ramach konkursu Twinning i przeszliśmy do znacznie bardziej złożonego grantu, który właśnie rozpoczynamy. Ale to nie koniec, chcemy się dalej rozwijać i w przyszłości stać się częścią międzynarodowego hubu doskonałości.  Doświadczenie pokazuje, że nie da się przeskoczyć tych wczesnych etapów, ominąć mniejszych, indywidualnych działań i wysiłków współpracy. Aby stać się w pełni rozwiniętym i gotowym na kolejne wyzwania ośrodkiem, musimy iść krok po kroku, a to wymaga czasu i zaangażowania. 

P4Health – platformy technologiczne i projekt badawczy 

Projekt P4Heath został podzielony na pięć platform technologicznych łączących badania kliniczne, technologię, bioanalizę i inżynierię komórkową.  

1. Clinical and Biobanking Platform  

Lider – dr hab. Patrycja Gazińska 

Tutaj trafiają próbki z placówek klinicznych, które następnie analizowane będą w ramach kolejnych platform z wykorzystaniem wszystkich dostępnych technologii. Pierwsza platforma umożliwi gromadzenie próbek biologicznych od pacjentów oraz informacji pozyskanych podczas analiz. 

2. Spatial and Computational Pathology Platform 

Lider – dr hab. Patrycja Gazińska 

Platforma wykorzysta biomarkery w analizie patologii, łącząc technologię przestrzenną i obliczeniową do precyzyjnego określania mechanizmów chorób. 

3. Bioanalytics Platform 

Lider – dr hab. Witold Konopka 

Opracowany zostanie spersonalizowany profil biomedyczny choroby. Platforma koncentruje się głównie na genomice, proteomice i metabolomice, tj. na badaniu zmian w genomie w odpowiedzi na różne czynniki oraz metabolitów – cząstek powstałych w wyniku procesów metabolicznych. 

4. Functional Validation in Disease Models Platform 

Lider – dr Agnieszka Krzyżosiak 

Platforma przeprowadzi testy farmakologiczne w stworzonych wcześniej modelach chorób odzwierciedlających biologię pacjenta. 

5. Cell Engineering and Cell-based Therapies Platform 

Lider – dr hab. Grzegorz Chodaczek 

Naukowcy, korzystając z inżynierii komórkowej, dobiorą odpowiednią terapię „skrojoną na miarę”, m.in. rozwijając immunoterapię. 

Częścią P4Health jest również proces badawczy, którego rolą jest walidacja wszystkich platform. Dr hab. Patrycja Gazińska kierująca badaniami naukowymi w projekcie dodaje: – Istotne znaczenie ma to, że próbki pobrane w szpitalach, wzbogacone o wszystkie uzyskane podczas analiz dane, trafią do biobanku, który rozwijamy w Łukasiewicz – PORT, gdzie będą dostępne dla badaczy na całym świecie. 

Współpraca z klinicystami będzie niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania platform. 

Projekt kluczowy dla rozwoju Łukasiewicz – PORT 

W strategii Sieci Badawczej Łukasiewicz na najbliższą dekadę zapisano utworzenie nowych struktur organizacyjnych, tj. centrów doskonałości, które będą realizować założenia nowoczesnego ekosystemu innowacji w oparciu o interdyscyplinarne zespoły działające na poziomie krajowym i współpracujące z kluczowymi europejskimi partnerami.  

Na realizację projektu P4Health przewidziano 6 lat, ale prawdziwym sukcesem będzie kontynuowanie wspólnych międzynarodowych działań po jego zakończeniu oraz uczynienie z Wrocławia części europejskiego excellence hub – centrum doskonałości wdrażającego medycynę spersonalizowaną i sztuczną inteligencję do szczegółowej analizy danych biomedycznych.  

 – Wrocław ma duży potencjał w zakresie nauk biotechnologicznych, a Łukasiewicz – PORT posiada infrastrukturę pozwalającą badać choroby rzadkie na poziomie molekularnym. P4Health to jedno z najbardziej ambitnych inicjatyw w obszarze medycyny precyzyjnej realizowanych obecnie w Europie. Mamy nadzieję wspólnie zrewolucjonizować diagnostykę i leczenie pacjentów – mówi prof. Jarosław Bosy, dyrektor Łukasiewicz – PORT. 

Instytut postawił sobie za cel, by do 2030 roku stać się liderem badań stosowanych w Europie Środkowo-Wschodniej oraz centrum referencyjnym zaawansowanej diagnostyki, zapewniając wysoką skuteczność w koordynowaniu międzynarodowych grantów, stabilny zysk z usług i wewnętrznie generowanego IP oraz inkubator spin-offów projektu. Kolejnym etapem rozwoju i efektem dobrze zrealizowanych założeń projektu będzie rola wiodącego ośrodka w badaniach stosowanych w Unii Europejskiej i pozycji doradcy dla rządu i organizacji pozarządowych w tym zakresie.  

Sukces polskiej nauki – 3x Teaming for Excellence 

P4Heath to nie jedyny rozpoczynający się właśnie projekt wyłoniony w konkursie Teaming for Excellence. Równocześnie będą powstawać trzy centra doskonałości: 

• Centrum Doskonałości (TRIO-VI CoE) koordynowane przez Międzynarodowe Centrum Badań Translacyjnych w Okulistyce, Instytut Chemii Fizycznej PAN 

• Centrum Naukowo-Technologiczne Astrofizyki Cząsteczek (Astrocent Plus) koordynowane przez Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN 

• Centrum Doskonałości w Zakresie Precyzyjnego Fenotypowania i BioBankowania Danych (P4Health) koordynowane przez Sieć Badawczą Łukasiewicz – PORT 

To wielki sukces polskiej nauki – jako jedyny kraj zdobyliśmy w tym rozdaniu europejskiego konkursu finansowanie dla aż trzech projektów, dlatego wspólny kick-off meeting pod hasłem United in Excellence odbył się 19 lutego, w Dzień Nauki Polskiej, w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Wzięli w nim udział m.in. przedstawiciele Komisji Europejskiej, Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Badań (REA), Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Polskiej Akademii Nauk. 

Prof. Jarosław Bosy podkreślał podczas uroczystości, że Łukasiewicz – PORT ma jasno wytyczony cel i konsekwentnie go realizuje: – Działając razem, wymieniając się wiedzą, budując wspólne bazy danych i ufając sobie, jesteśmy w stanie realizować ambitne cele. Dlatego postanowiliśmy rozszerzyć centrum na skalę Wrocławia i podjęliśmy już pierwsze kroki w tym kierunku, podpisując niedawno umowę o utworzeniu Wrocław BioTech Hub. Dzięki współpracy 7 wrocławskich instytucji badawczych, integracja wrocławskiej nauki staje się realna.