Zespół stresu pourazowego (PTSD) to jedno z najpoważniejszych wyzwań współczesnej psychiatrii. Zaburzenie to dotyka ok. 4% światowej populacji, a w związku z globalnymi konfliktami częstość jego występowania stale rośnie. Trauma pourazowa dramatycznie obniża jakość życia osób nią dotkniętych. Opracowaniem skutecznej terapii zajmuje się dr Mykhailo Batiuk, neurobiolog i biolog molekularny, laureat prestiżowego grantu Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC), który zdecydował się realizować swój projekt w Łukasiewicz – PORT.
Pionierskie badania nad pamięcią traumatyczną
Projekt dr. Batiuka koncentruje się na epigenetyce – czyli molekularnych mechanizmach regulujących aktywność genów bez zmiany samego DNA. Traumatyczne doświadczenia mogą „przełączać” te regulatory, zaburzając pracę komórek mózgu i prowadząc do wystąpienia objawów PTSD. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technik genomiki pojedynczych komórek badacz, prowadzący wcześniej badania m.in. w Belgii, Szwajcarii i Holandii, chce wskazać kluczowe zmiany epigenetyczne i zidentyfikować nowe cele terapeutyczne. Projekt ma otworzyć drogę do skuteczniejszych metod leczenia, które w przyszłości będą mogły przynieść realną pomoc osobom dotkniętym traumą.
Dlaczego Łukasiewicz – PORT?
Decyzja o realizacji projektu we Wrocławiu nie jest przypadkowa. Instytut ma spore doświadczenie w prowadzeniu projektów translacyjnych i naukowców specjalizujących się w neuronauce. Pochodzący z Ukrainy naukowiec zwraca też uwagę, że położenie blisko Ukrainy i liczna społeczność uchodźców wojennych dodatkowo wzmacnia znaczenie badań nad zdrowiem psychicznym w naszym rejonie i stwarza unikalne warunki do ich przeprowadzenia.
Ważne jest również powołane niedawno Centrum Doskonałości Precyzyjnego Fenotypowania i Bankowania Danych Biologicznych (P4Health), w którym dr Batiuk będzie realizował swoje badania. Nowe centrum w Łukasiewicz – PORT powstało, by rozwijać medycynę personalizowaną i realizować ambitne międzynarodowe granty w zespołach złożonych z najlepszych naukowców.
Trauma wpływa na epigenetykę
Dr Mykhailo Batiuk specjalizuje się w badaniach nad rolą neuronów i komórek glejowych w funkcjonowaniu mózgu oraz w zaburzeniach neuropsychiatrycznych. Szczególnie interesuje go, w jaki sposób doświadczenia traumatyczne i czynniki środowiskowe wpływają na epigenetykę, a tym samym na mechanizmy pamięci i zachowania. Łączy wiedzę z zakresu genomiki pojedynczych komórek, neurobiologii i psychiatrii, aby lepiej zrozumieć podstawy zaburzeń psychicznych.
Nie jest to jego pierwszy kontakt z Łukasiewicz – PORT – wcześniejsza współpraca z dr. Michałem Ślęzakiem stanowi solidny fundament do rozwijania dalszych wspólnych projektów. Rozpoczęcie projektu dr. Batiuka w Łukasiewicz – PORT to nie tylko wzmocnienie potencjału naukowego instytutu, lecz także kolejny krok w budowaniu międzynarodowych partnerstw badawczych. To ważny sygnał, że Wrocław staje się coraz bardziej znaczącym punktem na mapie europejskiej nauki i miejscem, w którym rodzą się przełomowe rozwiązania dla zdrowia psychicznego.
