Naukowcy PORT z funduszami ERA-NET NEURON na odkrywanie tajemnic mózgu

Konsorcjum AutoHealth, w którym uczestniczy dr Raluca Contu z Grupy Badawczej Biologii Astrocytów w Łukasiewicz – PORT, zbada, jak stres we wczesnym okresie życia wpływa na mózg i ciało w dorosłości. Z kolei dr Ali Jawaid, w ramach konsorcjum EMPATHY, będzie analizował interakcje między mózgiem a ciałem leżące u podstaw zaburzeń odżywiania. Oba projekty otrzymały dofinansowanie od ERA-NET NEURON – sieci 35 organizacji i ministerstw z 28 krajów wspierających badania nad mózgiem i jego chorobami.

Zrozumienie współpracy pomiędzy mózgiem a ciałem jest kluczowe dla poprawy zdrowia i dobrostanu. Badania pokazują, że te dwa układy pozostają w stałej komunikacji, wpływając na nasze zdrowie psychiczne i fizyczne. Zakłócenia tej interakcji – spowodowane czynnikami genetycznymi, stresem środowiskowym lub stylem życia – mogą prowadzić do zaburzeń metabolicznych i psychicznych, które dotykają miliony ludzi na całym świecie.

Badania nad interakcjami mózg – ciało w kontekście chorób mogą przyczynić się do opracowania lepszych metod leczenia i strategii zapobiegania im, wspierając zdrowie mózgu i poprawiając jakość życia. Dzięki otrzymanemu finansowaniu dr Raluca Contu i dr Ali Jawaid będą mogli rozwijać swoje badania i przyczyniać się do rozwiązania najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych naszych czasów.

Wpływ stresu na zdrowie komórek

Wiemy, że stres wpływa na każdą komórkę w naszym ciele, ale jak dokładnie to działa? Projekt AutoHealth koncentruje się na procesie zwanym autofagią, który pomaga utrzymać zdrowie komórek. Autofagia pozwala komórkom usuwać i recyklingować uszkodzone elementy, odgrywając kluczową rolę w utrzymaniu równowagi komórkowej i odpowiedzi na stres. Znaczące wsparcie finansowe umożliwi dr Raluca Contu kontynuację tych badań.

Konsorcjum AutoHealth to międzynarodowy zespół, którym kieruje dr Nils C. Gassen z Uniwersyteckiego Szpitala w Bonn (Niemcy), a w skład którego wchodzą także dr Mouna Maroun z Uniwersytetu w Hajfie (Izrael), dr Mathias Schmidt z Instytutu Psychiatrii Maxa Plancka (Niemcy), dr Hale Yapici Eser z Uniwersytetu Koç (Turcja) oraz – oczywiście – dr Raluca Contu z Łukasiewicz – PORT (Polska). Naukowcy wykorzystają zaawansowane techniki badawcze, by sprawdzić, jak stres we wczesnym okresie życia wpływa na fizjologię i metabolizm na przestrzeni czasu i życia człowieka. Równoległe badania obejmą modele biologiczne i uczestników z profilami psychiatrycznymi i metabolicznymi oraz historią stresu, aby zidentyfikować korelacje odpowiednie do zastosowań klinicznych.

Nowatorskie strategie w leczeniu zaburzeń związanych ze stresem

Celem projektu jest opracowanie strategii odwracania deficytów autofagii wywołanych stresem zarówno w mózgu, jak i w ciele oraz opracowanie innowacyjnych rozwiązań w zarządzaniu zaburzeniami związanymi ze stresem. Wyniki będą testowane w badaniach klinicznych, aby ocenić, jak nowe strategie terapeutyczne mogą pomóc osobom z metabolicznymi i psychiatrycznymi zaburzeniami stresozależnymi.

Projekt AutoHealth bazuje na wcześniejszych współpracach w ramach projektów SAME-NeuroID (Horyzont Europa) oraz ASTROMICS (Weave-Unisono).

Przeciwdziałanie zaburzeniom odżywiania: badanie zależności mózg – układ odpornościowy

Zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja czy bulimia, dotykają miliony ludzi na całym świecie. Badania prowadzone przez dr. Ali Jawaida, kierownika Translacyjnej Grupy Badań Neuropsychiatrycznych (TREND Lab) w Łukasiewicz – PORT, znacząco pogłębią wiedzę na temat przyczyn tych zaburzeń. Konsorcjum EMPATHY zakłada, że zdrowie metaboliczne matki podczas ciąży i karmienia piersią wpływa na rozwój mózgu potomstwa, szczególnie w obszarach regulujących zachowania żywieniowe, zwiększając ryzyko zaburzeń odżywiania.

Kluczową rolę w tym procesie odgrywają komórki odpornościowe mózgu, zwane mikroglejem. Jest on wysoce wrażliwy na sygnalizację żywieniową i może wpływać na rozwój obwodów neuronalnych, które kontrolują zachowania żywieniowe.

Projekt zbada, w jaki sposób urazy metaboliczne zmieniają interakcje między neuronami i mikroglejem w rozwijającym się mózgu myszy, a także ich wpływ na zachowania żywieniowe. Równolegle prowadzone będą badania kliniczne, w tym z udziałem matek i dzieci. Ostatecznie potencjalne szlaki molekularne będą manipulowane w modelu muszki owocowej w celu zbadania kaskad molekularnych, które kontrolują zachowania żywieniowe u różnych gatunków. Dr Ali Jawaid będzie nadzorował wszystkie aspekty translacyjne projektu EMPATHY.

Międzynarodowy zespół ekspertów

Konsorcjum skupia najlepszych ekspertów w dziedzinie neuronauki behawioralnej i molekularnej, a także immunometabolizmu z Czech, Francji, Litwy, Polski i Szwajcarii. Należą do nich Agnes Nadjar z Uniwersytetu w Bordeaux (Francja), Urte Neniskyte z Vilnius Life Sciences Center (Litwa), Isabelle Mansuy z ETH Zurich (Szwajcaria), Michaela Fenckova z Uniwersytetu Południowych Czech (Czechy) oraz Ali Jawaid z Łukasiewicz – PORT (Polska).

Łukasiewicz – PORT w globalnych projektach badawczych

Badania prowadzone przez dr Vioricę Raluca Contu i dr. Ali Jawaida pomogą lepiej zrozumieć złożone interakcje mózg – ciało, a przełożenie ich odkryć na zastosowania kliniczne umożliwi stworzenie nowych rozwiązań dla pacjentów cierpiących na choroby metaboliczne i psychiatryczne. Naukowcy PORT po raz kolejny współpracują i zdobywają fundusze w międzynarodowych konsorcjach, mając tym samym unikalną szansę na poprawę jakości ludzkiego życia.