Czwarty konkurs Wirtualnego Instytutu Badawczego (WIB) został rozstrzygnięty. Międzynarodowy panel ekspertów najwyżej ocenił projekt „Personalized antibody-drug conjugates activated by matrix metalloproteinases for solid tumors (PACMAN)”, zgłoszony przez konsorcjum jednostek naukowych z Wrocławia i Warszawy. Na jego realizację przeznaczono 72 854 995 zł ze środków Funduszu Polskiej Nauki.
Nowa strategia w walce z nowotworami
Projekt PACMAN otwiera nowy rozdział w terapii przeciwnowotworowej. Naukowcy będą pracować nad koniugatami, czyli specjalnymi połączeniami przeciwciał z lekiem (ADC), które – w przeciwieństwie do obecnych rozwiązań – nie muszą wnikać do komórek nowotworowych, żeby zadziałać. Zamiast tego będą aktywowane w mikrośrodowisku guza, dokładnie tam, gdzie znajdują się nadaktywne enzymy (metaloproteinazy MMP-2, MMP-9, MMP-14), typowe dla wielu nowotworów litych, takich jak rak trzustki, piersi czy czerniak. W praktyce oznacza to bardziej precyzyjne dostarczanie leków przeciwnowotworowych przy mniejszym ryzyku uszkodzenia zdrowych tkanek.
Projekt zakłada również opracowanie narzędzi diagnostycznych do oceny aktywności MMP w materiale klinicznym oraz wykorzystanie algorytmów AI wspierających kwalifikację pacjentów do terapii. Dzięki temu możliwe będzie kompleksowe przedkliniczne zwalidowanie nowej strategii w kontekście terapii personalizowanej.
Kto stoi za projektem?
Liderem zespołu badawczego jest prof. Marcin Poręba z Politechniki Wrocławskiej. W ciągu następnych 4,5 roku badania będzie prowadzić aż 99 naukowców z 6 ośrodków badawczych z Wrocławia i Warszawy.
W konsorcjum uczestniczą:
- Politechnika Wrocławska (dofinansowanie w wysokości 28 495 305,95 zł), badaniami pokieruje prof. Bożena Cybulska-Stopa
- Instytut Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego PAN (9 641 249,00 zł), prof. Agnieszka Dobrzyń
- Instytut Chemii Fizycznej PAN (9 377 240,35 zł), prof. Marcin Drąg
- Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Hirszfelda PAN (8 855 079,35 zł), prof. Elżbieta Pajtasz-Piasecka
- Uniwersytet Wrocławski (7 999 975,00 zł), prof. Małgorzata Zakrzewska
- Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (8 486 145,10 zł), prof. Arkadiusz Miążek
Program WIB – komercjalizacja w biotechnologii medycznej
Wirtualny Instytut Badawczy to nowatorski program finansowania badań o wysokim potencjale komercjalizacyjnym w jednym z najważniejszych dla społeczeństwa obszarów – biotechnologii medycznej. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczyło na niego rekordową kwotę 450 mln zł.
Program kierowany jest do najwybitniejszych i najzdolniejszych polskich naukowców prowadzących działalność na najwyższym światowym poziomie – przedstawicieli uczelni wyższych, instytutów naukowych i badawczych. Celem projektów wyłanianych przez międzynarodowych ekspertów jest opracowanie nowej technologii zgodnie z procedurami niezbędnymi do ich komercjalizacji w ciągu maksymalnie pięciu lat.
Od niemal trzech lat realizowany jest już projekt HERO („Horyzont doskonałości w zastosowaniach matrycowego RNA w immunoOnkologii”), który skupia się na zastosowaniu technologii mRNA w immunoterapii nowotworów. W 2024 r. finansowanie uzyskały projekty INTERCEPT („Technologia ukierunkowanej analizy pojedynczych komórek na potrzeby diagnostyki nowotworów – wstęp do rozwoju komórkowej medycyny interceptywnej”) i ADEVASCO („Spersonalizowana diagnostyka śródbłonka naczyniowego w terapii onkologicznej; w kierunku nowoczesnej waskulo-onkologii”).
Łukasiewicz – PORT – podmiot zarządzający
Łukasiewicz – PORT jest podmiotem zarządzającym programem. To właśnie ten wrocławski instytut odpowiada za organizację i przeprowadzenie konkursów, nadzór nad realizacją projektów oraz koordynację komercjalizacji ich wyników.
