– Nauka jest tutaj i chcemy się nią dzielić – tymi słowami prof. Jarosław Bosy, dyrektor instytutu Łukasiewicz – PORT, powitał międzynarodową delegację BASF Environmental Catalyst and Metal Solutions. Członkowie zarządów oddziałów BASF chcieli zobaczyć, jak w praktyce wygląda realizacja programu edukacyjnego Akademia BASF ECMS, który wrocławski instytut realizuje od roku wspólnie z oddziałem firmy w Środzie Śląskiej.  

Półprzewodniki to fundament współczesnych technologii – od komputerów i smartfonów, przez samochody elektryczne, aż po energetykę odnawialną i medycynę. Światowe zapotrzebowanie na nie stale rośnie, podobnie jak zakres ich potencjalnych zastosowań.

Nowoczesna medycyna nie może rozwijać się bez współpracy z pacjentami. To oni najlepiej wiedzą, z jakimi trudnościami mierzą się na co dzień. Dlatego w Łukasiewicz – PORT rozpoczęliśmy dialog z organizacjami pacjenckimi. Chcemy, aby rozwiązania opracowywane w instytucie były rzeczywiście dopasowane do potrzeb pacjentów.

Diagnostyka psychiatryczna wciąż opiera się głównie na rozmowie z lekarzem, ale to może się zmienić. W ramach projektu SAME-NeuroID powstały zunifikowane protokoły badawcze (SOP-y), które pozwalają modelować choroby psychiczne na poziomie komórkowym i behawioralnym. To krok w stronę obiektywnych testów diagnostycznych, które mogą zrewolucjonizować leczenie depresji, schizofrenii czy PTSD. 

Zespół stresu pourazowego (PTSD) to jedno z najpoważniejszych wyzwań współczesnej psychiatrii. Zaburzenie to dotyka ok. 4% światowej populacji, a w związku z globalnymi konfliktami częstość jego występowania stale rośnie. Trauma pourazowa dramatycznie obniża jakość życia osób nią dotkniętych. Opracowaniem skutecznej terapii zajmuje się dr Mykhailo Batiuk, neurobiolog i biolog molekularny, laureat prestiżowego grantu Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC), który zdecydował się realizować swój projekt w Łukasiewicz – PORT.

Promieniowanie w zakresie głębokiego ultrafioletu (UV-C) ma unikalną zdolność niszczenia bakterii i wirusów, dzięki czemu znajduje zastosowanie w dezynfekcji i sterylizacji – od oczyszczania wody, przez sterylizację sprzętu medycznego, aż po dezynfekcję powietrza w budynkach. Zapotrzebowanie na bezpieczne i szybkie metody eliminowania zagrożeń biologicznych rośnie, a rynek emiterów głębokiego UV rozwija się dynamicznie. Szacuje się, że wartość rynku lamp UV wzrośnie o 3,25 mld dolarów w latach 2023-2027. 

Paradoks współczesności polega na tym, że potrafimy wydłużać życie, ale nasz mózg nie zawsze nadąża z zachowaniem sprawności. Społeczeństwo się starzeje, a wraz z wiekiem rośnie ryzyko chorób neurodegeneracyjnych. Prognozy są niepokojące – liczba pacjentów z chorobą Alzheimera do 2050 roku ma się podwoić. – To problem naszej cywilizacji, który rośnie w tempie wykładniczym – mówi dr Agnieszka Krzyżosiak, liderka Grupy Badawczej Mechanizmów Neurodegeneracji w Łukasiewicz – PORT. 

Ludzki mózg zawiera 86 miliardów neuronów i tak samo wiele komórek glejowych odpowiedzialnych za funkcje wspierające, odżywcze i ochronne. Każdy neuron może tworzyć połączenia z tysiącami innych, budując sieć liczącą biliony synaps. To właśnie te połączenia decydują o możliwościach mózgu – to one czynią go tak niezwykłym. I tak trudnym do zbadania.  

Perowskity, zarówno występujące naturalnie, jak i wytwarzane syntetycznie, dają szansę na transformację takich technologii jak tanie, wysokowydajne ogniwa słoneczne czy diody elektroluminescencyjne (LED). Naukowcy na całym świecie starają się zwiększyć ich trwałość i efektywność, a także poszukują  nowych możliwości zastosowań.

This October, Łukasiewicz – PORT will welcome young brain researchers from around the world to Wrocław, Poland. The five-day ISN-PORT Neuroscience School will focus on the role of metabolism in neurodegenerative diseases, combining expert lectures, hands-on workshops, and personalized mentoring. Applications are open until September 12, 2025.