„Analiza skuteczności immunoterapii glejaka z wykorzystaniem limfocytów T gamma-delta”

(akronim projektu: Glejak)

Projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu „OPUS-18”

Wartość projektu: 3 374 760, 00 PLN
Wartość projektu (po stronie PORT): 2 895 000,00PLN
Okres realizacji projektu: 28/07/2020 – 27/07/2025

Kierownik projektu: dr hab. Grzegorz Chodaczek (po stronie PORT)
Konsorcjum realizujące projekt:

1. Sieć Badawcza Łukasiewicz – PORT Polski Ośrodek Rozwoju Technologii
2. Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Glejak wielopostaciowy (glioblastoma multiforme, GBM) jest najczęściej występującym złośliwym nowotworem mózgu o bardzo złym rokowaniu i medianie przeżycia około 10 miesięcy. Obecnie istniejące metody terapii charakteryzują się bardzo niską skutecznością, ponieważ komórki nowotworowe przeżywają w 90% przypadków. Dane te uzasadniają konieczność opracowania lepszego podejścia terapeutycznego w leczeniu GBM. Nową, obiecującą metodą leczenia nowotworów może być immunoterapia, czyli terapia wykorzystująca potencjał komórek układu odpornościowego do znajdowania i niszczenia komórek nowotworowych. Wśród komórek układu odpornościowego, które wykazują aktywność przeciwnowotworową, szczególnie interesujące są limfocyty T posiadające receptor komórek T (ang. TCR, T cell receptor) zbudowany z łańcuchów γ i δ. U ludzi wyróżnia się dwie główne populacje komórek T γδ, które wykazują działanie przeciwnowotworowe: komórki Vδ2+ ‒ dominujące we krwi obwodowej i komórki Vδ1+ ‒ zlokalizowane głównie w tkankach obwodowych. Wykazano, że oba typy komórek rozpoznają antygeny związane transformacją nowotworową i stresem komórkowym. Jak dotąd, w badaniach przedklinicznych terapii GBM na myszach laboratoryjnych, z powodzeniem zostały przetestowane tylko komórki Vδ2+ po ich wcześniejszym namnożeniu in vitro. W eksperymentach tych brakowało jednak ludzkiego mikrośrodowiska guza zawierającego komórki układu odpornościowe pacjenta, które hamują odpowiedź przeciwnowotworową. W projekcie porównane będą funkcje efektorowe komórek Vδ1+ i Vδ2+ wobec komórek glejaka w celu określenia, która populacja może znaleźć zastosowanie w immunoterapii. Dzięki współpracy z neurochirurgami z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu i pozyskanym po resekcji tkankom glejaka scharakteryzowana będzie aktywność cytotoksyczna komórek T γδ w warunkach in vitro oraz in vivo, wykorzystując tzw. humanizowane myszy. Zastosowanie takich myszy pozwoli zweryfikować skuteczność immunoterapii limfocytami T γδ w tkance guza najbardziej zbliżonej do ludzkiego mikrośrodowiska glejaka. Zdobyta wiedza może przyczynić się do rozwoju nowych metod terapeutycznych GBM.